Quá trình chó mang thai thường kéo dài khoảng 60 đến 63 ngày. Hầu hết các ca sinh nở ở chó diễn ra suôn sẻ do chúng là loài đa thai, nhưng đôi khi, tình trạng chó đẻ khó có thể xảy ra, gây nguy hiểm cho cả chó mẹ và các thai nhi. Hiểu rõ về những rủi ro và cách xử lý kịp thời là vô cùng quan trọng đối với người nuôi.
Chu kỳ mang thai và dấu hiệu sắp sinh ở chó
Thời gian mang thai trung bình của chó là 60 ± 3 ngày tính từ ngày phối giống. Khi ngày dự sinh đến gần, chủ nuôi cần theo dõi sát sao. Khoảng 12-24 giờ trước khi sinh, thân nhiệt của chó mẹ thường giảm xuống dưới 37,2°C (bình thường khoảng 38-39°C). Chó có thể bắt đầu có biểu hiện bồn chồn, thở gấp, bỏ ăn, hoặc tìm một nơi yên tĩnh để làm ổ. Việc nhận biết sớm những dấu hiệu này giúp chuẩn bị tốt nhất cho quá trình sắp tới.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng chó đẻ khó
Có nhiều yếu tố có thể gây ra sinh khó ở chó, liên quan đến cả chó mẹ và thai nhi. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm các vấn đề về giải phẫu của chó mẹ như khung xương chậu quá nhỏ hoặc có dị tật ở đường sinh dục. Sức khỏe của chó mẹ cũng đóng vai trò quan trọng; chó mẹ quá già, quá trẻ hoặc suy nhược có thể không đủ sức rặn.
Bên cạnh đó, các vấn đề liên quan đến tử cung như đờ tử cung (tử cung không co bóp hiệu quả) thường xảy ra ở chó sinh quá nhiều con hoặc quá ít con (khiến thai quá to). Về phía thai nhi, kích thước thai quá lớn so với chó mẹ, vị trí thai bất thường khi chuẩn bị ra ngoài, hoặc số lượng thai quá ít dẫn đến thai phát triển quá lớn cũng là những lý do phổ biến gây ra chó đẻ khó. Đặc biệt, một số giống chó có cấu trúc đầu to, vai rộng như Bulldog, Pug, hoặc Boston Terrier có nguy cơ sinh khó cao hơn đáng kể và thường cần can thiệp bằng phẫu thuật.
Nhận biết các dấu hiệu chó đẻ khó cần can thiệp
Chủ nuôi có thể nhận biết dấu hiệu chó đẻ khó dựa trên những quan sát cụ thể về hành vi và quá trình chuyển dạ của chó mẹ. Nếu chó mẹ rặn mạnh liên tục trong 30-60 phút mà không sinh được chó con nào, đây là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng. Tương tự, khoảng cách giữa việc sinh ra hai chó con liên tiếp kéo dài trên 4-6 giờ, trong khi vẫn còn thai nhi trong tử cung, cũng là một dấu hiệu bất thường cần được lưu ý.
Xem Thêm Bài viết:
- Bò Bị Sưng Yếm: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Trị
- Bệnh Thương Hàn ở Trâu Bò: Nguyên Nhân và Cách Phòng Trị
- Cá rồng Huyết Long
- Cá Ping Pong mini ăn gì, Cách nuôi, Có cần oxy, Giá bao nhiêu 2023?
- Mèo Lông Ngắn Phương Đông giá bao nhiêu 2023? Cách nuôi AZ
Nếu quá trình sinh đã bắt đầu nhưng đột ngột dừng lại trong vòng 24 giờ kèm theo thân nhiệt giảm xuống dưới 37,2°C, điều này cho thấy có thể có vấn đề nghiêm trọng. Chó mẹ kêu la hoặc liếm vùng âm hộ một cách quá mức trong khi đẻ cũng có thể là biểu hiện của sự khó chịu hoặc tắc nghẽn. Cuối cùng, nếu thai kỳ đã kéo dài hơn 70 ngày kể từ ngày lên giống đầu tiên hoặc hơn 60 ngày kể từ ngày phối giống thành công đầu tiên mà chó mẹ chưa có bất kỳ dấu hiệu chuyển dạ nào, đây là một dấu hiệu của thai quá ngày và có nguy cơ sinh khó cao.
Quy trình chẩn đoán và thăm khám khi chó đẻ khó
Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường, việc đưa chó mẹ đến bác sĩ thú y là điều cần thiết. Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám sức khỏe tổng quát, bao gồm kiểm tra thân nhiệt, khám tuyến vú để xem đã có sữa non chưa, và khám âm đạo để đánh giá tình trạng sưng, có dịch chảy ra hay phù nề không.
Một trong những bước chẩn đoán quan trọng nhất là chụp X-quang. Phim X-quang giúp xác định chính xác số lượng thai nhi còn lại trong tử cung, vị trí của chúng, và kích thước thai so với kích thước xoang chậu của chó mẹ. Thông tin này cực kỳ hữu ích để bác sĩ đưa ra quyết định về phương pháp can thiệp phù hợp, liệu có thể hỗ trợ sinh thường hay cần phải phẫu thuật bắt con.
Các biện pháp hỗ trợ và xử lý khi chó đẻ khó
Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng chó đẻ khó, bác sĩ thú y sẽ áp dụng các biện pháp can thiệp khác nhau. Mục tiêu là hỗ trợ quá trình sinh nở diễn ra an toàn nhất cho cả mẹ và con.
Hỗ trợ tại nhà
Trong trường hợp chó con đã được sinh ra được một phần nhưng vẫn bị mắc kẹt, chủ nuôi có thể nhẹ nhàng hỗ trợ kéo ra ngoài. Quan trọng là kéo về phía dưới, hướng về khuỷu chân sau của chó mẹ, và chỉ kéo đồng thời với nhịp rặn của chó mẹ. Cần thực hiện hết sức cẩn thận để tránh gây tổn thương cho cả chó mẹ và chó con. Ưu tiên nắm vào thân chó con hoặc chân, tuyệt đối tránh kéo vào đầu hoặc cổ vì có thể gây trật khớp hoặc tổn thương nghiêm trọng. Nếu sau khi thử kéo nhẹ nhàng mà chó con vẫn không ra được, đây là dấu hiệu chó bị sinh khó thực sự và cần sự can thiệp y tế ngay lập tức.
Can thiệp y tế từ bác sĩ thú y
Nếu chó mẹ có cơn rặn yếu, bác sĩ thú y có thể chỉ định sử dụng thuốc dục đẻ như Oxytocin để kích thích tử cung co bóp. Liều lượng và tần suất sử dụng phải tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ, thường là 1 IU/kg thể trọng và có thể lặp lại sau 1-2 giờ nếu cần. Việc sử dụng quá liều Oxytocin có thể gây nguy hiểm.
Đối với trường hợp chó mẹ rặn mạnh nhưng thai nhi không di chuyển xuống được, sau khi thăm khám xác định xoang chậu không quá hẹp nhưng có thể do khô ối hoặc thai ra ngôi bất thường, bác sĩ có thể bơm nước muối sinh lý ấm (0,9%) vào âm đạo. Nước muối giúp bôi trơn và có thể giúp thai nhi trôi ngược lại một chút để bác sĩ sửa lại tư thế, sau đó kết hợp với việc kéo nhẹ nhàng theo nhịp rặn. Nếu các biện pháp này không hiệu quả hoặc có dấu hiệu tắc nghẽn rõ ràng, phẫu thuật bắt con (mổ đẻ) sẽ là phương án tối ưu để bảo toàn tính mạng cho cả chó mẹ và các thai nhi.
Chăm sóc chó con sau ca sinh khó
Chó con sinh ra sau một ca đẻ khó, đặc biệt là những chó con ra sau cùng hoặc sinh bằng phương pháp mổ đẻ, thường có thể yếu hơn hoặc thậm chí ngừng thở. Việc chăm sóc chó con ngay sau khi sinh là cực kỳ quan trọng. Cần nhanh chóng loại bỏ màng nhau thai bao quanh chó con và làm sạch đường thở qua mũi và miệng bằng ống hút dịch.
Nếu chó con chưa thở hoặc kêu, có thể cần các biện pháp kích thích hô hấp. Một phương pháp là dùng khăn hoặc gạc lau khô, chà sát nhẹ nhàng toàn thân để kích thích tuần hoàn và hô hấp. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ thú y hoặc người có kinh nghiệm có thể thực hiện động tác “đánh đu” nhẹ nhàng bằng cách bọc chó con và giữ ngược đầu xuống để dịch ối thoát ra khỏi đường hô hấp, nhưng cần hết sức cẩn thận để tránh làm tổn thương não. Hô hấp nhân tạo cũng có thể được thực hiện nếu chó con không tự thở được trong vài phút.
Những chó con này cần được giữ ấm và theo dõi chặt chẽ. Sau khi đường thở thông thoáng và chó con bắt đầu thở và di chuyển tốt, chúng cần được làm quen với chó mẹ. Việc chó mẹ liếm láp chó con cũng giúp kích thích hô hấp và gắn kết tình mẫu tử. Đặt chó con gần vú mẹ để chúng tập bú sữa non, nguồn dinh dưỡng và kháng thể quý giá. Việc chăm sóc sau sinh đúng cách góp phần lớn vào tỷ lệ sống sót của chó con, đặc biệt là những chó trải qua quá trình sinh khó.
Trong mọi trường hợp khi quá trình sinh nở của chó mẹ không diễn ra bình thường hoặc xuất hiện các dấu hiệu chó đẻ khó, việc can thiệp sớm từ bác sĩ thú y là yếu tố quyết định. Đừng chần chừ liên hệ với phòng khám thú y để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho chó mẹ và đàn con.
FAQs về chó đẻ khó
1. Thời gian sinh giữa các chó con tối đa là bao lâu thì coi là bất thường?
Nếu khoảng cách giữa việc sinh ra hai chó con liên tiếp kéo dài trên 4-6 giờ mà bạn biết chắc chắn vẫn còn thai nhi trong tử cung, đó là một dấu hiệu bất thường của tình trạng chó đẻ khó và cần liên hệ với bác sĩ thú y.
2. Làm thế nào để biết chó mẹ đã rặn đủ mạnh nhưng con vẫn không ra?
Bạn có thể quan sát các cơn co thắt cơ bụng của chó mẹ. Nếu chó mẹ có những cơn rặn mạnh mẽ, có thể nhìn thấy rõ ràng sự gắng sức nhưng sau 30-60 phút không có kết quả, hoặc một phần thai nhi đã ra ngoài nhưng bị kẹt, đó là dấu hiệu của tắc nghẽn hoặc vấn đề khác gây ra sinh khó.
3. Tôi có thể tự kéo chó con ra nếu nó bị kẹt không?
Bạn chỉ nên thử nhẹ nhàng kéo chó con ra nếu nó đã ra ngoài một phần và bạn biết cách kéo đúng kỹ thuật (hướng xuống, theo nhịp rặn, tránh kéo đầu/cổ) và chỉ khi có hướng dẫn cụ thể hoặc kinh nghiệm. Nếu kéo nhẹ nhàng không hiệu quả hoặc bạn không chắc chắn, tuyệt đối không cố gắng kéo mạnh vì có thể gây tổn thương nghiêm trọng. Luôn ưu tiên liên hệ bác sĩ thú y ngay khi nhận thấy dấu hiệu chó đẻ khó.
