Trứng cóc có độc không? Cách chế biến an toàn và cách xử lí khi bị ngộ độc cóc
Trứng cóc có độc không? Tất cả chúng ta đều biết về sự đa dạng của trứng trong thực phẩm hàng ngày, từ trứng gà, vịt đến trứng cút và trứng cá. Nhưng trứng cóc liệu có độc hay không? Trong bài viết này, animalsworld.vn sẽ khám phá tính độc của trứng cóc và các phương pháp an toàn để chế biến nó thành món ăn.
Nội dung chính
Nguồn gốc đặc điểm của cóc vàng
Cóc vàng, được biết đến với tên gọi khoa học là Bufo melanostictus, thuộc loài lưỡng cư trong họ ếch nhái (Bufonidae). Đặc điểm độc đáo của cóc chính là khả năng chứa chất độc trong nhựa cóc, có mặt trên da và cả trong các phần của cơ thể như gan, trứng và ruột.
Thịt cóc và trứng cóc có độc không
Theo quan niệm dân gian, thịt cóc được cho là rất bổ dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nó được sử dụng như một nguồn thực phẩm bổ dưỡng cho người già, giúp tăng cường sức khỏe sau khi ốm dậy và hỗ trợ điều trị cho trẻ em suy dinh dưỡng, chán ăn, chậm lớn, còi xương, cam tích, lở ngứa… Thịt cóc có thể được sử dụng dưới dạng ruốc, bột hoặc thịt tươi để nấu cháo, làm chả cóc…
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong cơ thể của cóc chứa nhiều chất độc có thể gây ngộ độc thực phẩm và gây nguy hiểm cho con người. Chất độc chính được tìm thấy trong cóc là bufotoxin. Độc tố bufotoxin này thường có trong gan, trứng, da và dịch tiết màu trắng đục từ các tuyến dưới da và mang tai (còn gọi là nọc cóc hay nhựa cóc). Đây mới là thành phần gây độc. Chất này rất bền với nhiệt độ nên không bị phá hủy trong quá trình chế biến. Một con cóc được ước tính có thể chứa đủ lượng bufotoxin gây chết cho 4-5 người khỏe mạnh. Thậm chí chỉ một lượng nhỏ bufotoxin dính vào thịt cóc cũng có thể gây ngộ độc cho người ăn. Điều này đã được báo cáo trong lĩnh vực sức khỏe cộng đồng.
Mỡ của cóc được coi là an toàn, trong khi nhựa cóc (có nằm trong tuyến sau tai, tuyến trên mắt và các tuyến trên da cóc), gan và buồng trứng lại có thể chứa bufotoxin – chất cực kỳ độc, có thể gây tử vong trong thời gian rất ngắn. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo không nên ăn gan và trứng của cóc. Ngoài ra, trong quá trình chế biến thịt cóc, nếu những phần này không được loại bỏ hoàn toàn, có thể gây nguy hiểm. Nếu nhựa cóc bắn dính trực tiếp vào niêm mạc mắt, sẽ gây bỏng rát và phù nề.
Ngộ độc thường xảy ra khi không loại bỏ hoàn toàn da, nội tạng hoặc khi chất độc dính vào thịt hoặc khi ăn cả gan và trứng cóc. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, cần tuân thủ quy trình chế biến đúng và không sử dụng những phần của cóc có khả năng gây độc.
Xem thêm bài viết: Rắn Lục Cườm Có Độc Hay Không? Bị cắn có sao không?
Các triệu chứng khi bị ngộ độc trứng cóc
Sau khoảng thời gian ngắn, từ 1-2 giờ sau khi tiếp xúc với độc tố của cóc, người sẽ bắt đầu có các triệu chứng ngộ độc. Những triệu chứng này bao gồm buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, chướng bụng, rối loạn nhịp tim, đau đầu, ảo giác và có thể dẫn đến tình trạng sốc. Điều nguy hiểm nhất là sự tổn thương gan và thận, và người bị ngộ độc có thể gặp nguy cơ tử vong. Trong các trường hợp nghi ngờ ngộ độc cóc, bệnh nhân có thể trải qua các vấn đề nghiêm trọng như suy tim, tổn thương nhiều cơ quan và nguy cơ mất mạng
Cách phòng tránh để không bị ngộ độc trứng cóc
Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm do độc tố cóc, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm đưa ra khuyến cáo sau:
- Tốt nhất và an toàn nhất là loại bỏ thịt cóc khỏi nguồn thực phẩm và không ăn thịt cóc hay các sản phẩm chế biến từ cóc. Trong quá trình chế biến, cần tuyệt đối không để da cóc, nội tạng, trứng và nhựa cóc lẫn vào thịt.
- Cấm vớt trứng cóc từ các ao, hồ, sông ngòi để ăn uống.
- Nếu phát hiện có dấu hiệu ngộ độc, cần gây nôn và đưa người bị ngộ độc đến cơ sở y tế gần nhất.
- Tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về phòng ngừa ngộ độc do các độc tố tự nhiên trong thực phẩm, đặc biệt tập trung vào cảnh báo nguy cơ ngộ độc từ nấm rừng, cây củ quả lạ, côn trùng lạ, cóc, cá nóc,… Đồng thời, sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền như loa phóng thanh, tờ rơi, áp phích, và tích cực đưa vào chương trình học ngoại khóa tại các cơ sở giáo dục. Việc tuyên truyền được thực hiện bằng cả tiếng kinh và tiếng dân tộc, nhằm giúp người dân ở vùng sâu vùng xa dễ tiếp cận thông tin hơn.
Cách xử lí khi bị ngộ độc trứng cóc
Ngộ độc do độc tố cóc có tiên lượng rất nặng và tỷ lệ tử vong cao, vì vậy việc phát hiện sớm, sơ cứu và cấp cứu kịp thời tại cơ sở y tế là rất quan trọng. Dưới đây là các biện pháp cụ thể:
- Phát hiện dấu hiệu ngộ độc sớm (khi người bệnh còn tỉnh táo): cần tiến hành gây nôn kích động; đồng thời, chuyển bệnh nhân ngay lập tức đến cơ sở y tế có đầy đủ điều kiện hồi sức cấp cứu.
- Đối phó với rối loạn tim mạch, hô hấp, thần kinh và tiết niệu bằng cách sử dụng dịch truyền, thuốc điều trị triệu chứng, thở ô xy, hỗ trợ thở máy, sử dụng máy tạo nhịp tim, tăng cường lợi tiểu, và có thể thực hiện quá trình lọc thận nếu cần thiết.
- Loại bỏ chất độc khỏi cơ thể: Thực hiện việc rửa dạ dày, sử dụng than hoạt tính, tiến hành thụt hoặc tháo các chất độc… Tuỳ theo tình trạng và chỉ định của bác sĩ điều trị.
Những biện pháp này giúp giảm thiểu tác động của ngộ độc cóc và tăng khả năng cứu sống cho bệnh nhân
Cách chế biến thịt cóc sao cho an toàn
Quy trình an toàn trong chế biến thịt cóc được thực hiện như sau:
Trước tiên, chọn lựa những con cóc có kích thước lớn, da màu đen hoặc vàng, và tránh sử dụng cóc mắt đỏ. Sử dụng một con dao sắc để cắt bỏ phần đầu ngang ở phía dưới hai u to và loại bỏ nó đi. Tiếp theo, rạch theo chiều dọc xương sống để lột sạch da, và loại bỏ hoàn toàn gan, phổi và trứng cóc vì chúng chứa các độc tố.
Trong quá trình chế biến, cần đảm bảo không để nhựa cóc từ các khối sần trên da và tuyến sau mang tai dính vào thịt. Thịt cóc sau đó có thể được rang khô hoặc sấy khô để trở nên giòn và sau đó xay thành bột, để dùng dần và bảo quản tránh ẩm và mốc. Qua quy trình này, ta có thể đảm bảo an toàn trong việc sử dụng thịt cóc và tránh rủi ro ngộ độc từ các chất độc có thể tồn tại trong các phần không an toàn của con cóc.
Nhựa cóc được ứng dụng trong y học cổ truyền
Trong y học cổ truyền, nhựa cóc đã được sử dụng để điều trị một số bệnh nguy hiểm. Nhựa cóc, còn được gọi là “thiềm tô”, là một trong sáu thành phần của bộ sưu tập thuốc “lục thần hoàn”. Theo tài liệu cổ, nhựa cóc có vị ngọt, cay và tính ôn, đồng thời có tính độc đối với kinh vị. Nhựa cóc có tác dụng giải độc, giảm đau và tán thủng. Tuy nhiên, do tính độc mạnh, chỉ những lương y giàu kinh nghiệm trong y học cổ truyền mới được phép sử dụng thiềm tô như một biện pháp điều trị.
Qua bài viết Trứng cóc có độc không?, Cách chế biến an toàn và cách xử lí khi bị ngộ độc cóc chắc hẳn bạn cũng đã biết được được câu trả lời. Mong rằng bài viết hôm nay mang lại nhiều kiến thức bổ ích cho bạn.
Xem thêm bài viết:
